NHỮNG ÐIỀU CẦN BIẾT VỀ GAN VÀ BỆNH GAN
Gan là một trong những cơ quan quan trọng nhất đóng vai trò
sống còn trong cơ thể con người . Gan là người lính gác
giúp lọai bỏ các độc chất , vi khuẩn khỏi máu và là nơi
dự trữ năng lượng ,các men và hormon quan trọng trong cơ
thể.Viêm gan là hiện tượng viêm và hủy hoại tế bào
gan.Viêm gan siêu vi là môt trong những bênh truyền nhiễm phổ
biến nhất trên thế giới và cũng tiêu biểu cho một trong
những thử thách quan trọng đối với sức khỏe cộng đồng
trong thập niên này. Hiện có 6 loại virus gây viêm gan : A, B
,C,D,E và G, phổ biến và nguy hiểm nhất là siêu vi B và
C. Khoảng 2 tỷ người trên thế giới có bằng chứng đã
hoặc đang nhiễm virus viêm gan B và 350 triệu người mang virus
này mãn tính.Theo báo cáo của Tổ chức y tế thế giới
viêm gan B được xếp hàng thứ 9 trong những nguyên nhân
gây tử vong và có trên 1,1 triệu người mất vì nó năm
1996.Có khoảng 3% dân số thế giới nhiễm virus viêm gan C và
trên 170 triệu người mang virus này mãn tính .Trong những
người nhiễm HIV có khoảng 1/3 có nhiễm siêu vi B hoặc C hoặc
cả hai.Việt Nam thuộc vùng dịch tễ lưu hành của viêm gan virus
đặc biệt đối với siêu vi A và B
VIÊM GAN SIÊU VI A:
Viêm gan A lây lan chủ yếu qua đường tiêu hóa do thức ăn
và nước uống bị hoại nhiễm bởi phân người có chứa
HAV. Ở các nuớc đang phát triển như nước ta hơn 90% dân
số đều đã có nhiễm HAV .
Ða số trường hợp nhiễm HAV không có triệu chứng. Thời
gian ủ bệnh 10-50 ngày ,bệnh diễn tiến nhẹ thường tự
giới hạn ,không ghi nhận thể mạn tính hoặc tình trạng mang
mầm bệnh mạn tính do siêu vi A.
VIÊM GAN SIÊU VI B:
Bệnh lây chủ yếu bằng những đường sau:
* Lây qua đường máu và các sản phẩm từ máu bị nhiễm
virus.
* Lây truyền từ mẹ sang con
* Lây do dùng chung đồ với người bệnh như dao cạo râu,
bàn chải đánh răng, lây qua vết trầy sướt.. *.Lây
truyền qua đường sinh dục
Ở Việt Nam tỉ lệ mang virus viêm gan B rất cao khoảng 15-20%.
Thời kỳ ủ bệnh kéo dài từ 6 tuần đến 6 tháng. Bệnh
nhân hoàn toàn không có triệu chứng hoặc có thể có sốt,
vàng da , đau khớp , chán ăn, men gan tăng. Bệnh thường tự
giới hạn , khoảng 10% rơi vào mãn tính .Trẻ em tuổi càng
nhỏ nhiễm virus tỉ lệ rơi vào mãn tính càng cao khoảng,hơn 90%
nếu nhiễm vào lúc chu sinh. Những người có HbsAg (+) trên 6
tháng gọi là mang siêu vi B mãn tính, những người đó có
thể là người lành mang trùng , viêm gan siêu vi thể tồn
tại , viêm gan siêu vi thể tấn công.Khoảng 40% nguời viêm gan
siêu vi B mản chết vì biến chứng xơ gan ,ung thư gan.Có 60-80%
bệnh nhân ung thư gan có nguồn gốc từ viêm gan siêu vi B
Những người bị viêm gan siêu vi B mãn có nguy cơ bị ung thư
gan gấp 200 lần ở người bình thường.
VIÊM GAN SIÊU VI C
* B ệnh cũng lây truyền bằng những con đường giống như
siêu vi B.
ỞViệt Nam tỉ lệ nhiễm khoảng 1,8%
Thời gian ủ bệnh khoảng từ 20-90 ngày . Một số ít có
triệu chứng giống như viêm gan siêu vi B cấp , khoảng 50-70%
bệnh nhân rơi vào mãn tính mà không có triệu chứng., 10-25
% viêm gan C mạn bị xơ gan về sau. Khoảng 50-70% bệnh nhân ung
thư gan có nhiễm siêu vi C(AntiHCV(+) )
VIÊM GAN SIÊU VI D:
Chỉ thấy trên bệnh nhân có nhiễm siêu vi B, bệnh chủ yếu
gặp ở Trung Phi ,Trung Ðông , miền Nam nước Ý ,ít gặp ở
Ðông Nam Á
VIÊM GAN SIÊU VI E:
Chủ yếu lây qua đường tiêu hóa ,gặp chủ yếu ở các
nước đang phát triển như;Ấn Ðộ , Trung Quốc , Pakistan , Trung
Phi, Bắc Phi , mốt số ít ở Việt Nam, bệnh thường diễn tiến
nặng ở phụ nữ có thai
VIÊM GAN SIÊU VI G:
Lây chủ yếu qua đường máu giống như siêu vi B, ở nước ta hiện tại chưa có điều kiện chẩn đoán loại siêu vi này
CHẾ ÐỘ ĂN UỐNG KHI BỊ VIÊM GAN
1. Viêm gan cấp:
Trong giai đoạn có triệu chứng bệnh ,bệnh nhân nên ăn
nhiều lần , mỗi lần ăn một ít , khẩu phần nhiều đạm ,
nhiều đường và ít chất mỡ, không nên uống rượu trong
thời kỳ có triệu chứng và cả thời kỳ phục hồi.Bệnh
nhân nên nghỉ ngơi trong giai đoạn này
2. Viêm gan mãn:
Nên kiêng cử rượu ,bia ,mỡ động vật, nên ăn nhiều
bữa, ăn nhiều rau quả , trái cây
Ðối với bệnh nhân xơ gan : nên nghỉ ngơi là chính sẽ làm
giảm các sản phẩm chuyể hóa ở gan và tăng tưới máu
thận , nên hạn chế ăn mặn Na+ mỗi ngày khoảng 0,5- 2 g.
GIẢI QUYẾT BỆNH VIÊM GAN SIÊU VI NHƯ THẾ NÀO?
* Phòng bệnh là chủ yếu:
.thận trọng đối với máu và các chế phẩm từ máu
.dùng riêng dụng cụ cá nhân : dao cao râu bà chải đánh
răng..không quan hệ tình dục bừa bãi.Hiện tại đã có
thuốc tiêm ngừa viêm gan siêu vi A (HAVRIX- SKB) , viêm gan siêu
vi B (Engerix B-SKB, HBVAX II -MSD) an toàn , hiệu quả cao.
Vấn đề điều tri viêm gan còn nhiều khó khăn chủ yếu
chúng ta nên phòng bệnh.